გენდერული დეზინფორმაცია ცრუ ან შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციაა გენდერის, გენდერული როლებისა და გენდერული იდენტობის შესახებ. ის შეიძლება გავრცელდეს სხვადასხვა არხებით, მათ შორის სოციალური მედიით, ახალი ამბების გამოშვებებით და პირადი საუბრებით. გენდერულ დეზინფორმაციას ნეგატიური გავლენის მოხდენა შეუძლია ინდივიდებსა და საზოგადოებებზე, მათ შორის მავნე სტერეოტიპების გამყარებით, დისკრიმინაციის ხელშეწყობით და სოციალური ერთობის შელახვით.
გენდერული დეზინფორმაცია საქართველოში ერთ-ერთ მნიშვნელოვან პრობლემას წარმოადგენს. “საქართველოს ქალთა ფონდის” ბოლო კვლევის თანახმად, მინიმუმ ერთი მავნე გენდერული სტერეოტიპის ქართველების 70%-ს სჯერა. ამავე კვლევის თანახმად, გენდერულ დეზინფორმაციას უფრო მეტად ის ჯგუფები ენდობიან, სადაც განათლების დაბალი დონეა, ასევე ის ადამიანები, რომლებიც ცხოვრობენ სოფლად.
მედიის, “განათლებისა და კვლევის საერთაშორისო ცენტრის” მიერ, 2022 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ქართველების 60% გენდერული დეზინფორმაციის გავლენის ქვეშ, ონლაინ პლატფორმების მეშვეობით ექცევა.
გენდერული დეზინფორმაციის ყველაზე გავრცელებული მაგალითები საქართველოში:
- ქალები არ არიან ისეთი ჭკვიანები, როგორც კაცები.
- ქალები არ არიან შესაფერისი ლიდერის თანამდებობებისთვის.
- ქალის ადგილი სახლშია.
- გენდერული თანასწორობა საფრთხეს უქმნის ქართულ კულტურასა და ღირებულებებს.
ამ ტიპის დეზინფორმაცია განსაკუთრებით ხშირად ვრცელდება საქართველოს რეგიონებში, რაც საზიანოა ადგილობრივი ქალებისა და გოგონებისთვის სხვადასხვა კუთხით. მსგავსმა დამახინჯებულმა შეხედულებებმა შესაძლოა ხელი შეუშალოს მათ განათლებასა და კარიერის დაგეგმვა-განხორციელებას. ეს ვითარება უფრო დაუცველს ხდის ქალებს ძალადობისგან და ზღუდავს მათ მონაწილეობას საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.
გენდერულ დეზინფორმაციას ასევე შეუძლია უარყოფითი გავლენა მოახდინოს საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესზე. ევროკავშირი მოწოდებულია ხელი შეუწყოს გენდერულ თანასწორობას. ამ საკითხზე საუბარია ასევე ევროკვშირის 12 რეკომენდაციაში (მე-9 პუნქტი). სხვა გაწერილ პირობებთან ერთად, საქართველო უნდა აკმაყოფილებდეს გენდერული თანასწორობის გარკვეულ სტანდარტებს, რათა წლის ბოლოს კანდიდატის სტატუსი მიიღოს და ჰქონდეს შესაძლებლობა გახდეს ევროკავშირის წევრი ქვეყანა.
ამ ისტორიული შესაძლებლობის გარეშე ქვეყნის დარჩენა მხოლოდ იმ ძალებისა და ჯგუფების ინტერესშია, რომლებსაც საქართველოს განვითარებული მოამავალი არ სურთ. სწორედ ამისთვს, მიზანმიმართულად ირჩევენ ისინი დეზინფორმაციისა და პროპაგანდის გამოყენებას საზოგადოებაში ცნობიერების დასაზიანებლად.
გენდერულ დეზინფორმაციას, საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესზე უარყოფითი გავლენის მოხდენა მრავალი თვალსაზრისით შეუძლია. მათ შორის:
- პირველი, მას შეუძლია შეარყიოს საზოგადოების ნდობა ევროკავშირისა და მისი ინსტიტუტების მიმართ.
- მეორე, მას შეუძლია გაართულოს საქართველოს ევროკავშირის გენდერული თანასწორობის სტანდარტების შესრულება.
- მესამე, მას შეუძლია გააძლიეროს საქართველოში არსებული გენდერული უთანასწორობა.
გარდა ამისა, გენდერულ დეზინფორმაციას შეუძლია გააძლიეროს მავნე სტერეოტიპები და ძირი გამოუთხაროს გენდერული თანასწორობის ინიციატივებისადმი საზოგადოების მხარდაჭერას, შედეგად კი გააძლიეროს საქართველოში არსებული გენდერული უთანასწორობა.
მაგალითად, გააძლიეროს რწმენა, რომ ქალები თითქოს არ არიან შესაფერისები ხელმძღვანელი თანამდებობებისთვის; რამაც შესაძლოა გაართულოს ქალების საჯარო თანამდებობაზე არჩევა ან მთავრობისა და ბიზნესის მაღალ თანამდებობებზე დანიშვნა. ეს ყველაფერი გამოიწვევს ქალების გავლენის შეზღუდვას გადაწყვეტილების მიღებაზე, რაც თავისთავად გაართულებს ქვეყანაში, გენდერული უთანასწორობის მოგვარებას სისტემურ დონეზე.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ გენდერული დეზინფორმაცია არა მხოლოდ საქართველოს, არამედ გლობალური პრობლემაა, რომელიც მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანას აწუხებს. აუცილებელია, რომ საზოგადოებამ შეძლოს გენდერული დეზინფორმაციის მიზნების ამოცნობა, ასევე მისი პოტენციური გავლენის გააზრება, ქვეყნის ევროინტეგრაციის პროცესზე.
რა შეიძლება გაკეთდეს საქართველოში გენდერული დეზინფორმაციის წინააღმდეგ საბრძოლველად?
აუცილებელია საზოგადოებაში ცნობიერების უფრო მეტი აქტიურობით ამაღლება, გენდერული თანასწორობისა და გენდერული დეზინფორმაციის საშიშროების შესახებ. ამ ნაბიჯების გადაგმა შესაძლებელია სასკოლო კურიკულუმების, საზოგადოების ცნობიერების ამაღლების კამპანიებისა და მედიაწიგნიერების ტრენინგების მეშვეობით.
- მნიშვნელოვანია გაიზარდოს ფაქტების შემმოწმებელ ორგანიზაციებისა და ჟურნალისტების მიმართ მხარდაჭერა, რომლებიც მუშაობენ გენდერული დეზინფორმაციის აღმოფხვრაზე.
- აუცილებელია, ქალთა და გოგონების ხმა უფრო მეტად ისმოდეს მედიასა და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. ეს ხელს შეუწყობს მავნე სტერეოტიპების აღმოფხვრას და ინკლუზიურ და გენდერულად თანასწორი საზოგადოების ჩამოყალიბებას.
- პოლიტიკურ პროგრამებს, რომლებიც ხელს უწყობენ გენდერულ თანასწორობას და ანეიტრალებენ გენდერული დისკრიმინაციის ძირეულ მიზეზებს – მოქალაქეების აქტიური ნაწილის მხარდაჭერა უნდა ჰქონდეს.
შედეგად, საქართველოში შეიქმნება შესაბამისი გარემო, სადაც ამ მიმართულებით ყველას, განურჩევლად სქესისა, თავისუფლად შეეძლება საკუთარი შესაძლებლობის/პოტენციალის გამოყენება. ამისთვის, წლებია საქართველო არაერთ მხარდაჭერას იღებს ევროკავშირისა და მისი წევრი ქვეყნებისგან.
საჭირო რეფორმების განხორციელებას და სასურველი შედეგების მიღწევას დრო და ძალისხმევა სჭირდება. შესაბამისად, ევროინტეგრაციის პოტენციური სარგებელი გენდერული თანასწორობისთვის საქართველოში სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. მითუმეტეს, ყველა იმ ფატალური შედეგის ფონზე, რაც მოიცავს სწორედ გენდერული სტერეოტიპებით შექმნილ უთანასწორო გარემოს და ფემიციდის გახშირებულ ფაქტებს.
About Author
